سیگار کشیدن در ادبیات: نمادها و شخصیت‌ها

تصویر تنباکو و به ‌ویژه خود فعل سیگار کشیدن عمیقاً در تاریخ ادبیات حک شده است. سیگار کشیدن در ادبیات به صرف نشان دادن مصرف تنباکو خلاصه نمی‌شود، بلکه راهی برای شخصیت‌پردازی و نمادی برای نشان دادن جایگاه اجتماعی شخصیت‌هاست. حتی در تاریخ ادبیات شخصیت‌هایی هستند که به خاطر هوسشان به تنباکو شناخته می‌شوند. شرلوک هلمز را به یاد بیاورید که در جای‌جای داستان پک‌هایی عمیق به پیپ خود می‌زند، یا رت باتلر در داستان «بربادرفته» را مجسم کنید که به ندرت بدون ردی از دود سیگار خود نشان داده می‌شود.

در سرتاسر ادبیات، شخصیت‌هایی داستانی هستند که نه فقط به خاطر نقش‌هایشان، بلکه همچنین به خاطر تمایلات ریشه‌دارشان به سیگار کشیدن در خاطر ما باقی مانده‌اند. نشان دادن این تمایل به سیگار کشیدن توسط نویسندگان چیزی فراتر از نشان دادن عادت صرف یکی از شخصیت‌هاست. سیگار کشیدن شخصیت‌ها ابزاری است که نویسنده با مطرح کردن آن گاهی درون‌گرایی یک شخصیت را آشکار می‌کند و گاهی طغیان‌گری او را، گاهی درگیری فکری یک شخصیت را بازمی‌تاباند و گاهی افسردگی او را.

گاوچران‌های بومی در داستان‌های وسترن یا جوانان مضطرب که در ادبیات بعد از جنگ رخ نموده‌اند را تصور کنید. یک امر مشترک هست که این شخصیت‌های متنوع را به هم پیوند می‌زند: عمل سیگار کشیدن! در دنیای ادبیات، سیگار کشیدن بسیاری از مواقع نمادی از شورش است: نمادی از تمایل به خروج از وضعیت موجود و اشتیاق به متمایز بودن. نویسندگان گاهی از طریق پرده دود سیگار، مقاومت شخصیت‌ها را در برابر محدودیت‌های اجتماعی و تمایل عمیق آن‌ها را به ساختن مسیرهای منحصربه‌فرد بیان می‌کنند.

در دورۀ رمانتیک‌ها، سیگار کشیدن به نمادی زیبایی‌شناختی در ادبیات تبدیل شد. شخصیت‌های داستانی در این دوران ادبی در محیط‌های مجلل و آراسته و در در حین مکالمات روشنفکری سیگار در دست داشتند و در میان دود احاطه شده بودند. تصویر هر حلقه دود در این دوران قرار بود دریچه‌ای به روح شخصیت‌ها باز کند که احساسات را بازنمایی می‌کند. نویسندگان عصر رمانتیک سیگار کشیدن را به یک فعالیت هنری ارتقا دادند که شخصیت‌ها در لحظات تنهایی و در تأملات پیچیدۀ خود به آن پناه می‌بردند.

 

 

در طول سالیان و در داستان‌های مختلف، انواع مختلف تنباکو و نحوۀ استعمال آن‌ها نمادی از جایگاه اجتماعی فرد نیز تلقی شد. نخبگان و روشنفکران سیگارهای برگ و سیگارهای گران می‌کشیدند و انسان‌های عادی سیگاری معمولی از لب‌هایشان آویزان بود. جالب است که چطور عمل سادۀ سیگار کشیدن می‌تواند پیام‌هایی دربارۀ قدرت، انتظارات اجتماعی و مبارزات طبقاتی به مخاطب منتقل کند.

از لحاظ تاریخی، ادبیات تصویری مردمحور از سیگار کشیدن ارائه می‌کرد. با این حال و با گذشت زمان، زنان سیگاری در آثار ادبی ظاهر شدند و چشم‌اندازی تازه ارائه دادند. این شخصیت‌های زن که سیگار روشن می‌کردند، معمولاً اظهاراتی جسورانه می‌کردند و به نماد نوعی سرپیچی اجتماعی تبدیل شدند. این قهرمان‌های ادبی با هر پکی که به سیگار می‌زدند نه تنها از تنباکو لذت می‌بردند، بلکه کلیشه‌های قدیمی و نقش‌های از پیش تعریف‌شده زنان را هم به چالش می‌کشیدند.

به طور خلاصه، نقش تنباکو در ادبیات فقط درباره عمل سیگار کشیدن نیست. این نماد بازتابی از دیدگاه‌ها، ارزش‌ها و ایدئولوژی‌های اجتماعی است. وقتی ادبیات تصویری را از شخصیتی ترسیم می‌کند که پکی به سیگار می‌زند، کاری فراتر از توصیف یک عمل انجام می‌دهد. چنین تصاویری هم چیزی دربارۀ آن شخصیت به ما می‌گوید و هم چیزی دربارۀ دوره‌ای که آن شخصیت در آن زندگی می‌کند.

 

منبع: 

https://www.discountciggs.com/blog/post/tobacco-in-literature-symbolism-and-characters